Zei ruang ah dah peem hi Bawipa nih a kan sianh?
Atu
lio Kawlram, Lairam ah remnak thawng kan theihmi nih zapi lung a hlauh
ngai i hnabeiseinak thar an hung chuak tthan hna. Thongtla zong tampi an
chuak i lomhnak mitthli a luangmi innchungkhar hna zong hmuh khawh an
si hna. Kawlram, Lairam ah thlennak nganpi a chuak hrimhrim cang i
daihnak a len cang lai caah tthanchonak lam zong a awng cang lai, Lairam
thar sersiam a si cang lai tiah nu le pa tampi ngaihnak in an khat.
Kawlram zalonnak a hmuhnak thok in, kum 63 chung tawh hrenhkanh mi innka
on piak tthan zong a lo ngai tak. Cucu biahman
hei si seh law, ramthar sersiam ding cu thok tthan colh a hauh lai caah
'zeitindah' 'how to' timi biahalnak hi a biapi tuk tiah ka ruah. Cu
biahal lehnak lam pakhat cu:-
ramleng ah kan peem
lengluang mi sullam theihfiannak nih a lehkhawh ve tiah ka ruah fawn.
Cu cu, nihin ah ruah tti ding in kan sawm ve hna.
Milurelnak
ttha tein hmuh khawh a si lo caah, upa tthenkhat hna ruahnak ah cun,
Chin(Lai) dihlak hi 1.6 million (nuai 16 hrawng) sidawh in an chim. Cu
chung ah, Lairam chung ah milu 450,000* hrawng um dawh a si i a dang poh
hi, kawlrawn le ramdang chin ah an um ti nak asi. Ramchung um mi let 3
tluk ramleng ah peem/hrambunh a si ti khawh a si. Ram pakhatte kan nei
ko nain, zeiruang ah dah mah vialte nih ram chuah taak a si i zeizong
vialte cung ah nawlngeitu Pathian nih ramchuah taak cu a kan sianh ko
hnga? tiah bia kaa hal tawn.A tu lio i ram sersiamnak ding ah cun,
ramleeng ummi cu zeidah kan biapit nak cu a si ti zong ka ruat chih.
Biahram von zoh tthan hna u sih law, ramleng i kan peem lengluang ah
sullam cu zeidah a si i, cu nih cun zeitindah kan ram sersiamnak cu a
bomh lai ti nak cu hitihin ka ruah.
1. Nun cawng ding in miphun dang hna sin ah Bawipa nih a kan thlah
Isreal
pawl kha Pathian nawlngaih an duh khawhlo caah Pathian nih sal ah a
taan ter hna kong Baibal nih a kan chimh. Sal an taannak hmun ah an
lungkhon vialte hrem an i huah i an ziaza, an nuncan, an lungput, an
thathut vialte remh/damh kha Bawipa nih a sianh hna. Kan nih zong
ramdang i umhmun kan khuar lulh cio hi kan umnak ram hna ah hnangam ngai
i umtthut le eidin ruah ah si loin, kan lungkhon, ziaza, lungput hna
remh i nun cawn kha kan Bawipa nih a kan sianhmi cu a si ve.
Kan
hmuh
kan ton mi hna vialte sinin nun cawn kha Bawipa nih a kan fial mi a si.
Tiluk/mirang pa kan ton tik ah, mah pa hi ka tei lai tiah zuamcawh si
loin, mah pa sinin Bawipa nih zeidah a ka cawnter ti kha a biapi deuhmi a
si. Kan hmuhton mi hna sin poh in nun cawn kha Bawipa nih a kan fialmi
cu a si. A minung lawng si loin, an thiamnak/fimnak hna cawn zong kha
Bawipa nih a kan fial. Chaw le va lawng kha kan kawl ah cun kan lam a
dong lai i chimpit vansang in kan um te lai. Asinain, Nun kan cawn ah
cun thlachuahnak hrampi Bawipa aa lawm lai i kan tuahmi kip ah khua aung
kan pem lai.
2. Pathian tinhpiakmi kan theih khawhnak hnga caah
Pathian
nih a fale vialte hi tinhpiakmi a kan neih piak cio. Cu a kan
tinhpiakmi cu amah Pathian hrimhrim khi a si. Amah Pathian kan hmuh/ton
kha a biapi bik. Bawipa kan ton hnu ah cun fimnak hrampi a si i
thiangthlarau
bomhnak thawng in zeizong vialte a si kho lo mi a um loh. Biahalnak cu:
nan nunak ah naa tinhmi hi chawva le rumnak hna a si sual maw? asiloah,
Bawipa hrimhrim kha si loin, thil dang deuhtu khi dah, Bawipa nih a kan
tinhpiak mi a si rua tiah na ruah sual?
Bawipa
kha naa tinhnak a si ko ah cun, zeitindah lam na kal lai i, zeidah na
tuah dingmi cu a si lai ti kha lam an hruai ko lai. Cucaahcun, kan
nunnak ah tinhnak sangbik kan neih mi cu amah kan Bawipa hrimhrim kha a
si awk a si. Tuanbia nih a kan chimhmi cu, vuleicung ram tthawngbik US
khi, khi hmun ah zalong tein Bawipa kan va biak lai tiah aa thawhmi hna
nih an rak dirh mi a si ti a si. Mi hmasa hna nih an i tinhnak cu Bawipa
hrimhrim a rak si tik ah, an rampi nih thlachuah a co i vuleicung mikip
nih nihin ah cun kan bochan hna i kan fuh hna.
3. Kan peem nak ram hna caah thawngthabia mei a
vaang tu
Mirang
hna ram cu kan theih cio bang in, Khrifa si nak nunning le ziaza tampi
an nunnak ah a taangmi a tampi rih nain, Khrih nih an nunnak ah hmunhma a
neih ti lo caah Bawipa bochan nak in mah le mah an i bochan deuh cang i
an biakinn hna cu an tthing duahmah cang ko. An zumhnak a uai dih cang
mi hna zumhnak meifar vaan ding kha kan Bawipa nih a kan fialmi zong a
si.
A dang zong tampi a um
rih ko lai nain, a cung lei ah kan i ruahmi pa 3 hna hi ramleeng ah kan
peemnak sullam a si ti kan fian a si ah cun, Bawipa kan cung ah aa lawm
lai. Bawipa kan cung i aa lomh ah cun kan ram tiang nih damnak a hmuh
lai. Bawipa thuk deuhdeuh kan theihtik ah, fimnak ah kan tthang i zei
kan tuahnak poh ah thiamnak (skill) zong a tthang tawn. Cu bantuk in an
sining Bawipa nih a sersiam mi hna cu Hruaitu ttha an si tawn. Cu bantuk
hna nih miphun an kan hruai
zong a herh i kan ram zong an sersiam khawh lai.
Lairam nih Bawipa sinin damnak co ve cang seh.
Careltu upatnak he,
Ngun Thawng Lian
No comments:
Post a Comment